Skip navigation.
Home

Εργατική Πρωτομαγιά

Εργατική ΠρωτομαγιάΕργατική Πρωτομαγιά
Η πρώτη του Μάη πήρε μέσα από τη διεθνή ιστορική συγκυρία και μια άλλη διάσταση, έντονα πολιτική και συνδέθηκε με τους εργατικούς και συνδικαλιστικούς αγώνες αλλά και την πορεία κομμάτων που τους εκπροσωπούσαν. Οι συντεχνίες και οι εργαζόμενοι είχαν στη διάρκεια των αιώνων κάποιες μέρες εορτασμού και προώθησης της εικόνας τους στην τοπική κοινωνία. Στη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης μια μέρα του Σεπτεμβρίου ήταν αυτή που αναγόταν σε εργατική αργία.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες από το 1790, η 4η Ιουλίου, ημέρα της Ανεξαρτησίας γιορταζόταν από τους εργαζόμενους, κυρίως από τα πρώτα συνδικάτα που έθεταν την ίδια εποχή το πρώτο εργατικό αίτημα, αυτό του δεκαώρου εργασίας. Την Πρωτομαγιά του 1886 το Ευγενές Τάγμα των Ιπποτών Εργασίας (The Noble Order of the Knights of Labor), ένα κίνημα στις Η.Π.Α. που επεδίωκε να οργανώσει την παροχή και διανομή αγαθών σε συνεταιριστική βάση και αριθμούσε 700.000 μέλη, κήρυξε γενική απεργία σε συνεργασία με άλλες μικρότερες εργατικές ενώσεις της χώρας, μεταξύ των οποίων και η Αμερικανική Ομοσπονδία Εργασίας. Με βασικό αίτημα το οκτάωρο εργασίας -το κεντρικό σύνθημα «8 ώρες εργασία, 8 ώρες ανάπαυση και μόρφωση, 8 ώρες ύπνος» η απεργία κινητοποίησε περί τις 100.000 απεργούς στο Σικάγο κυρίως και συνδυάστηκε με υπαίθριες διαδηλώσεις, συμπλοκές με την Αστυνομία, θύματα μεταξύ των αστυνομικών και συλλήψεις. Η Αμερικανική Ομοσπονδία Εργασίας από τη χρονιά εκείνη και το 1892 πολλαπλασίασε τον αριθμό των μελών της και μέσω απεργιακών κινητοποιήσεων πέτυχε τη σύναψη συλλογικών συμβάσεων εργασίας στις οποίες εμπεριέχονταν και ρήτρες για τη διασφάλιση του οκταώρου.

Στα τέλη του δέκατου αιώνα είχε ήδη καθιερωθεί ένα σταθερό σχήμα για τον εορτασμό της Πρωτομαγιάς σύμφωνα με το πρότυπο που ίσχυε στη Γερμανία η οποία είχε το ισχυρότερο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα στην Ευρώπη. Την παραμονή της Πρωτομαγιάς, οι γερμανικές σοσιαλιστικές εφημερίδες κυκλοφορούσαν με αλληγορικές παραστάσεις της Πρωτομαγιάς και σκίτσα. Οι διαδηλωτές αγόραζαν ένα εισιτήριο με το οποίο μπορούσαν να πάρουν την εφημερίδα εκείνης της ημέρας ενώ το ίδιο χρησίμευε και ως κονκάρδα της διαδήλωσης. Οι διαδηλωτές φορούσαν επίσης ένα κόκκινο μαντίλι, ένα μικρό κόκκινο περιβραχιόνιο, ένα κόκκινο λουλούδι στο πέτο ή ένα εισιτήριο μ ένα μεγάλο οκτώ στο καπέλο.

Οι εξελίξεις αυτές στην άλλη άκρη του Ατλαντικού είχαν εντυπωσιάσει τους Ευρωπαίους ηγέτες εργατικών κινημάτων και σοσιαλιστικών κομμάτων ώστε με ομόφωνη απόφαση της Δεύτερης Διεθνούς κατά το ιδρυτικό της συνέδριο στο Παρίσι, το 1889, να καθιερωθεί η εργατική Πρωτομαγιά από την επόμενη χρονιά για την προβολή των εργατικών διεκδικήσεων και βασικό αίτημα το οκτάωρο καθημερινής εργασίας. Στους εορτασμούς που ακολούθησαν προβλήθηκαν επίσης αιτήματα σχετικά με την απαγόρευση της παιδικής εργασίας, τη χειραφέτηση της γυναίκας, αντιρατσιστικά, αλλά και φιλειρηνικά, κατά των πολέμων και των εξοπλισμών κλπ.

Από τη δεύτερη χρονιά καθιέρωσης του εορτασμού, το 1891, καταγράφεται η μεγάλη απεργία των υφαντουργών στη Γαλλία και τα πρώτα θύματα μεταξύ των απεργών στη διάρκεια ταραχών που επακολούθησαν.

Έκτοτε τα εργατικά συνδικάτα στις περισσότερες χώρες του κόσμου με αστικοφιλελεύθερη οικονομία οργανώνουν εκδηλώσεις την Πρωτομαγιά οι οποίες αρχικώς πραγματοποιούνταν εκτός των ωρών εργασίας ή κατά τη διάρκεια μικρής διακοπής της. Οι εργαζόμενοι προχώρησαν και στην κήρυξη απεργίας για την καθιέρωση της ημέρας αυτής ως εξαιρέσιμης αργίας. Σε ορισμένες χώρες, μετά από συγκρούσεις με τους εργαζόμενους, και προκειμένου για την άσκηση φιλεργατικής πολιτικής, τα ίδια τα κράτη προχώρησαν στη νομοθετική θέσπισή της ως εξαιρέσιμης εορτής κατά την οποία οι εργαζόμενοι, μολονότι αργούν, απολαμβάνουν του ημερομισθίου τους. Στην κατηγορία αυτή ανήκει και η Ελλάδα δυνάμει του άρθρου 2 του ΝΔ 3755 του 1957.Στην τέως ΕΣΣΔ, μετά την κατίσχυση της Οκτωβριανής Επανάστασης, η μέρα καθιερώθηκε ως η δεύτερη σε σπουδαιότητα πανεθνική γιορτή μετά την επέτειο της Επανάστασης. Επί Στάλιν και των διαδόχων του η γιορτή είχε πάρει το χαρακτήρα επίδειξης της πολεμικής μηχανής της Σοβιετικής Ένωσης με μεγάλη στρατιωτική παρέλαση στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας. Ήταν την Πρωτομαγιά του 1990 όταν αυτή η παρέλαση διεξήχθη για τελευταία φορά αφού τη διέκοψε, ενώπιον του Μ. Γκορμπατσόφ, το διαμαρτυρόμενο πλήθος και ανάγκασε τα στρατιωτικά τμήματα να αποσυρθούν.